Nguồn: FB Đỗ Hùng.
"Công nghệ thay đổi khiến cho các ông lớn bị soán ngôi, thậm trí phá sản.
Kodak là 1 ví dụ. Trong những năm 70, Kodak chiếm lĩnh 90% thị trường film và 85% thị trường camera, tới năm 90 nó vẫn được xếp hạng top 5 thương hiệu giá trị nhất toàn cầu. Tuy nhiên, sự xuất hiện của film, camera kĩ thuật số khiến Kodak đã phải đứng trên bờ vực phá sản và giờ chỉ là cái bóng của mình trong quá khứ.
Nokia chịu số phận tương tự, từng là bá chủ một thời mảng điện thoại di động, nhưng bị Apple soán ngôi với khái niệm smartphone và giờ bị Microsoft mua lại.
Yahoo, ông lớn IT một thời từng đơn độc thống trị mảng quảng cáo online và mạng xã hội, chat apps (giống fb hiện tại, thậm chí còn hơn), nhưng lại tự bó mình với mindset quảng cáo truyền thông kiếm tiền nhờ banner thay vì tập trung vào IT vốn là thế mạnh, bị Google, Facebook qua mặt và giờ bị Verizon mua lại.
Blockbuster là ví dụ khác. Từng thống trị mảng thuê phim nhưng giờ đây phải phá sản vì không cạnh tranh nổi công nghệ và mô hình kinh doanh của Netflix, Hulu plus..
Vụ gần đây nhất là Toys R Us, chuỗi của hàng đồ chơi hàng đầu ở Mỹ phải đệ đơn phá sản vì ko cạnh tranh đc với công nghệ và mô hình kinh doanh của Amazon.
Ví dụ gần gũi nhất có lẽ là các Uber, Grab, Airbnb đang khiến nhiều doanh nghiệp taxi, khách sạn truyền thống phải điêu đứng.
Và nhiều ông lớn khác.
Nếu trước đây họ là những tên tuổi "too big to fail" thì giờ đây chỉ còn thoi thóp và rất nhiều đã bị mua lại. Điều tương tự sẽ xảy ra trong tương lại. Sẽ không có gì đáng ngạc nhiên khi một start up không tên tuổi khám phá một công nghệ mới
bắt nhịp được xu thế thị trường và thay thế vị trí của các ông lớn cùng ngành hiện tại. (Lưu ý là Công nghệ là chìa khóa. Mô hình kinh doanh là thứ có thể bắt chước nhưng Công nghệ là thứ không thể bắt chước dễ dàng. Công nghệ mới thường tạo ra mô hình kinh doanh mới.)
Vậy tại sao các công ty lớn với nguồn lực hùng hậu lại không thể nhìn thấy trước xu thế và đánh bại các anh chàng tí hon cùng ngành một cách dễ dàng?
Có một số lý do chính cho việc đó.
Thứ nhất, các công ty lớn với một bộ máy đồ sộ nhiều ban bệ rất khó để thay đổi nhanh chóng thích ứng với thị trường như các công ty nhỏ với phản ứng nhanh nhạy hơn rất nhiều do bộ máy nhỏ gọn. Họ cũng không thể chấp nhận rủi ro như các công ty nhỏ được. Theo thống kê, chỉ 1 trong 10 công ty start up công nghệ tạm gọi là thành công, 9 công ty còn lại thất bại. Lẽ dẽ nhiên, các công ty lớn không thể đấu lại được với mức độ chấp nhận rủi ro đó.
Thứ hai, mô hình kinh doanh và công nghệ mới đa số trường hợp sẽ giết chết mô hình hiện tại trong khi nguồn thu chủ yếu của họ đến từ mô hình cũ. Áp dụng mô hình mới sẽ đồng nghĩa với việc giết chết con gà đẻ trứng vàng của họ. Đó là một nước đi mạo hiểm mà các công ty lớn không thể nào chấp nhận được.
Thứ ba, về đổi mới, một chuyên gia dù giỏi đến mấy ở một công ty lớn không thể nào cạnh tranh được với hàng trăm hàng nghìn chuyên gia giỏi không muốn gia nhập một công ty lớn mà muốn tạo một sự nghiệp cho riêng mình. Cũng nhiều trường hợp, chủ một công ty start up thành công là nhân viên cũ của một công ty lớn.
Vậy để chống lại xu hướng tất yếu đó, họ đã làm những gì?
Các công ty lớn luôn luôn mua lại các start up nhỏ hơn. Đó làm một business quan trọng của họ. Đôi khi họ thành công vang dội (trường hợp của Google mua lại Youtube..) nhưng thường là thất bại.
Cách thứ hai họ đã làm là thui chột sáng tạo từ trong trứng nước. Đó là cách nhiều công ty lớn đã làm khi họ mua lại các bằng sáng chế chỉ để... tiêu hủy chúng đi và không cho phép ai được phát triển tiếp ý tưởng đó nữa vì những ý tưởng đó sẽ đe dọa mô hình kinh doanh hiện tại của họ.
Hai cách trên đôi lúc hiệu quả nhưng cũng không thể chống lại được xu thế hủy diệt của sáng tạo, đơn giản vì thị trường quá rộng lớn, họ không thể mua hết những sáng tạo khả dĩ được. Vì thế, các công ty lớn buộc phải áp dụng cách thứ ba: liên kết với chính phủ để giữ vị trí độc tôn của mình.
Họ đã làm như thế nào:
1. Kêu gọi chính phủ tăng thuế người giàu và thuế doanh nghiệp như Buffett và Bill Gates.
Buffett kêu gọi tăng thuế người giàu nhưng lại đóng thuế ít hơn cả thư kí của ông ta cho thấy sự đạo đức giả của ông ta.
Đơn giản vì họ có cả một đội ngũ luật sư hùng hậu giúp họ và công ty của họ lách luật. Những quĩ từ thiện khổng lồ của Buffett, Gates, Mark Zurkerberg, Clinton.. thực chất là cách để họ trốn thuế và truyền lại tài sản kếch sù cho con cháu mà không sợ thuế. Còn các công ty nhỏ thì không thể vì không có đủ lực lách luật, tạo nên khó khăn cho họ.
2. Kêu gọi chính phủ tăng luật lệ. Cũng như điều một, làm các công ty nhỏ không cạnh tranh nổi. Đạo luật dodd frank giết hàng trăm ngân hàng nhỏ bởi hệ thống luật chằng chịt.
3. Lobby chính phủ đổ các dự án công cho công ty mình và cứu trợ khi phá sản. Do vậy họ tích cực kêu gọi các dự án trợ cấp, an sinh, vì môi trường... ( GE, công ty railway của Buffett... đều được chính phủ cứu trợ, Elon Musk làm giàu trên tiền thuế dân Mỹ ....)
4. Cản trở công nghệ mới ( kếu gọi đánh thuế máy móc, tuyên truyền AI làm con người mất việc, mua bằng sáng chế để tiêu hủy và cản trở phát triển ý tưởng...)
Giết chết sự tự do là cách duy nhất giúp họ giữ vững ví trí của mình. Các bạn thần tượng Bill Gates, Buffett... là thần tượng những con cáo già.
Tuy nhiên, ở các xứ tự do, họ vẫn là những thiên tài đã từng đóng góp cho nhân loại. Giờ họ cấu kết với chính phủ để giữ vị trí của mình vì ở xứ tự do như Mỹ, thành công ty lớn rồi mới cấu kết chính phủ, quan chức.
Còn ở VN, Nga, và các xứ độc tài khác, phải cấu kết chính phủ mới thành được công ty lớn và do vậy các doanh nhân lớn ở các xứ này thực chất thường chỉ là: tư bản thân tộc, mafia và côn đồ
Mổ số nguồn để tham khảo thêm:
(vì sao Bill Gates ủng hộ tăng thuế)
(cách trốn thuế của Gates đã trở thành case study cho cục thuế và bài học cho các ông lớn khác)
(Quĩ từ thiện của Buffett giúp ông ta trốn thuế nhiều thế nào)
(Buffett- kẻ trốn thuế vĩ đại nhất lịch sử loài người)
(Bill Gates muốn đánh thuế máy móc)
(Elon Musk đe dọa về hiểm họa AI, thống trị con người và cướp job)
(Giải ảo về luật Dodd- Frank)
No comments:
Post a Comment