Nguồn: FB Nguyễn Gia Việt.
Có một bài nhạc mà Khánh Ly ca,phổ thơ Nguyễn Tất Nhiên :
“Vì tôi là linh mục
Không mặc áo nhà dòng
Nên suốt đời hiu quạnh
Nên suốt đời lang thang”
Hỏi cắc cớ,vậy chớ linh mục là gì?
Thủa xa xưa đạo Thiên Chúa theo người Bồ Đào Nha vào Việt Nam,năm 1516 đạo này truyền vào xứ Nam Định ở Bắc Hà đầu tiên,thời vua Lê chúa Trịnh
Tron mắt người Bắc hễ ai “rao giảng” đều kêu là “thầy” ,họ gọi những nhà truyền đạo là thầy - thầy cả- thầy đạc đức- đạo trưởng- cố đạo
Người Việt Nam cũng như Tàu ảnh hưởng của Tam giáo đồng nguyên,nhứt là Lão giáo khá nặng,chữ "đạo" là của Lão giáo
Trong “đạo đức kinh” Lão Tử dạy thế này:” Có một vật hỗn độn, sanh trước Trời Đất, yên lặng trống không, đứng một mình mà không thay đổi, đi khắp nơi mà không ngừng nghỉ. Có thể làm mẹ thiên hạ. Ta không biết tên, nên đặt tên nó là Đạo…”
Từ vũ trụ,huyền bí,chữ “đạo” được người dân mặc định là những tánh tốt của con người phải vẹn giữ để xử sự cho phù hợp với thiên lý, và ăn ở cho tương hợp với tâm lý người đời, nên thường hay gọi chung là đạo đức.
Đạo Công giáo có chữ “đạo” này ,vì nó cũng rao giảng cách xử sự theo Chúa Jesus
祻 Cố có nghĩa là cúng tế.Cố đạo là những quy tắc cúng tế
Cha mẹ linh mục dân Công giáo kêu là ông bà cố .
Cố 故: Nghĩa là cha mẹ của những người làm quan hay đậu cử nhơn xưa.Và người ta đã kêu linh mục là “cha” thì kêu cha mẹ linh mục là ông bà cố cũng là kính trọng
Kêu”cha” là dịch từ chữ père của Pháp ngữ. Tại sao không là “bố’ mà là “cha”?,vì người dịch là người Nam Kỳ
Linh mục là từ có sau này,dịch từ chữ prêtre bên tiếng Pháp
Trong thư tịch Tàu,linh mục xưa là tư đạc (司 鐸)
司 tư nghĩa là chủ trì, quản lý
鐸 đạc cái chuông lắc
Ngày Tàu xưa dùng cái chuông để tuyên lời dạy, cho nên gọi những người chủ trì về việc giáo hoá là tư đạc 司鐸
Mở rộng ra,ta có thể thấy chữ ‘tư” trong : quốc tử tư nghiệp 國子司業 ,tổng tư lịnh 總司令 , tư đồ 司徒 , tư lịnh 司令 ,tư pháp 司法
Trở về chữ linh mục (靈牧)
靈linh :Thần linh, linh hồn, tinh thần,vong linh
牧 mục là người chăn gia súc ,nghĩa rộng ra là tu dưỡng, nuôi dưỡng.
Thí dụ Kinh Dịch có câu "Khiêm khiêm quân tử, Ti dĩ tự mục dã" (謙謙君子, 卑以自牧也 ). Nghĩa là:Nhún nhường bậc quân tử, Khiêm cung để nuôi dưỡng (đức của mình).
Mục là kẻ chăn nuôi,thành ra có mục đồng 牧童 là kẻ chăn trâu
Linh mục là người chăn nuôi phần hồn.Trog Công giáo có thuật ngữ”Chăn Chiên”
Chúa Jesus trong thư tịch đã xác nhận: “Ta là mục tử nhơn lành” và “ Ta là cửa chuồng chiên”
Từ “mục tử” là dịch từ chữ pastor của tiếng Latinh,và chữ shepherd của tiếng Anh
Chữ tử(子) nghĩa là con trai
Mục tử hiểu nghĩa đen là con trai người chăn cừu
Nhưng từ “chăn chiên”được biết nhiều hơn
Tức là người chăn giữ gia súc,chiên: là con cừu,chăn chiên là chăn cừu
Tại sao bên Thiên Chúa có từ “chăn chiên” ám chỉ việc các linh mục chăn các tín đồ trong đạo?
Thời xưa Tàu và Việt Nam có thuật ngữ mục dân 牧民 dịch ra ‘chăn dân’ là ám chỉ vua và quan coi sóc cho dân,quản lý xã hội
Đọc thư tịch ta thấy tờ biểu mà Quang Trung gởi Càn Long có đọan:
“Xin ngài theo lẽ tự nhiên thứ cho cái tội đánh Tôn Sĩ Nghị, lập kẻ tư mục này để chăn dân, dựng nước phên dậu để vững thế, ban ơn mệnh cho thần được làm An Nam Quốc Vương đứng làm bình phong ở phía Nam, giữ cái chức phiên mục khiến cho bản quốc có người cầm đầu cai quản vậy"(Hết trích)
Trong Lục Vân Tiên cũng có chữ ‘chăn dân’ như sau:
“Đoạn nầy đến thứ Nguyệt Nga
Hà khê phủ ấy theo cha học hành
Kiều công lên chức Thái khanh
Chỉ sai ra quận Đông thành chăn dân”
Thành ra bên Thiên Chúa cũng lấy chữ “chăn dân” biến ra “chăn chiên” cho đặc trưng của Thiên Chúa
Tín đồ Thiên Chúa giáo được gọi chung là đàn chiên của Đấng Chăn Chiên Nhơn Lành là Chúa Jesus, và Chúa Jesus còn được xem là Chiên hiến tế
Chữ mục còn thấy trong giám mục(監牧) có nghĩa đen là người coi sóc chăn nuôi,người chăm sóc đàn con chiên.
Có nhiều người nói tại sao dân Thiên Chúa tự coi mình là con cừu để cho nhà thờ “chăn nuôi” thì nó ko có nhơn quyền lắm
Hồi xưa tui nghe bài nhạc “Chúa chăn nuôi tôi ”của bên CG làm tui …cũng hơi dội .Nhưng tìm hiểu ra thì…
Tại vì kinh sách,các thuật ngữ của đạo này dịch ra ở Việt Nam thời rất xưa,xài riết quen,và tới ngày nay từ ngữ nó hơi cổ,mà người ta không sửa được nên nghe hơi kỳ kỳ
Nó chỉ vậy
______________________________
No comments:
Post a Comment